Gıdalar bağımlılık yaratır mı?

Beyinde salgılanan dopamin ve seratonin hormonları, alkol, sigara ve uyuşturucu maddelerinde olduğu gibi bağımlılık mekanizmamızı harekete geçirir. Besin öğelerine bakıldığında karbonhidratlar ve yağlar için de aynı bağımlılık mekanizması geçerlidir.

24 Kasım 2014 Pazartesi 10:41

 Beyinde salgılanan dopamin ve seratonin hormonları, alkol, sigara ve uyuşturucu maddelerinde olduğu gibi bağımlılık mekanizmamızı harekete geçirir. Besin öğelerine bakıldığında karbonhidratlar ve yağlar için de aynı bağımlılık mekanizması geçerlidir.  Beyin, dopamin ve seratonin seviyesini kendi kendine ideal seviyede tutabilme kapasitesindedir. Seratonin kimyasalı kişiyi sakin, mutlu ve huzurlu hissettirir. Eksikliğinde duygu durum bozukluğu yani depresyon görülür. Şekerden zengin yiyecekler seratonin salınımını arttırıp kendimizi iyi hissetmemizi sağlar. Dopamin hayatımızı şekillendirir. Enerjik, heyecanlı ve zinde hissetmemizi sağlar. Haz duygusuyla yakından ilişkilidir. Yağlı besinler de dopamin salınımını uyarır ve kişinin kendini daha zinde ve enerjik hissetmesine neden olur. Bu nedenle; çikolata, cips, şeker içeren besinler kişiye kendini mutlu hissettirmekte ve bireyler üzgün, kaygılı, öfkeli, stresli anlarda bu yiyeceklere yönelmektedirler. Acıbadem Eskişehir Hastanesi Beslenme Diyet Uzmanı Şeyda Sıla Bilgili gıda bağımlılığının bu noktada başladığını belirterek gıda bağımlılığı ilgili açıklamalarda bulundu.

Sürekli dopamin ve seratonin seviyesini arttırmak için kişi istemsiz ve bilinçsiz bir şekilde bu besinleri tüketme eğilimini artırır ve sınırsızca yeme isteği görülür. Çünkü aşırı dopamin ve seratonin uyarımı sonucu beyin kimyası değişmeye başlar ve bu hücreleri taşıyan nörotransmitterler aşırı yükleme sonucu zarar görür. Artık beyin dopamin ve seratonin seviyesini normal tutabilmek için şekerli ve yağlı besinlere ihtiyaç duymaya başlar. Bu durum üzüntü, kaygı ve stresin yol açtığı duygusal açlıkla da birleşirse kişi bu durumla başa çıkabilmek için bu besinleri daha fazla tüketmek ister ve bu yiyeceklere bağımlı hale gelmeye başlar. Beslenme ve Diyet Uzmanı Şeyda Sıla Bilgili, gıda bağımlılığının ciddi bir problem olduğunu ve çocuk yaşta başlayıp ileride obeziteye açılan bir kapı olabileceği konusunda kişileri uyardı.

Gıda Bağımlılığı Olan Kişilerin Tepkileri Nelerdir?

• Akıllarından bir an olsun “yeme” eğilimi çıkmaz.
• O besini tüketene kadar rahat edemez, hiçbir şeye konsantre olamazlar.
• Besini bulup tükettikten sonra ise pişmanlık, öz güven eksikliği, kendilerine öfke duyarlar.
• Gün içerisinde birkaç kez şekerli besin tüketmek isterler.
• Duygu durum bozukluğu, emosyonel durumlarda tatlı besin tüketmemeleri halinde, mutsuz ve huzursuz bir ruh hali sergilerler.
• Sadece 1-2 adet tüketmeyi hedeflerken, kendilerini tüm paketi bitirmiş olarak bulurlar.
• Doğru yeme çabalarına girerler. (bir besini tamamen kesmek gibi)
• Sürekli yiyecekleri düşünürler.
• Aşırı tüketimden sonra uyku hali çöker.
• Sosyalleşmek yerine evde tek başına yemek yerler.
• Aşırı kilo artışı ve fizyolojik rahatsızlanmalara rağmen yemenin önüne geçemezler.
•  
• Gıda Bağımlısı Risk Grupları Kimlerdir?

• Düzensiz uyuyan kişiler

• Kaygı bozukluğu olan bireyler
• Sürekli yalnızlık çeken, duygu durum bozukluğu yaşan kişiler
• Hiperaktif kişiler

Gıda Bağımlılığından Kurtulmak Mümkün Mü?

Tedavi süreci bir diyetisyen ve psikolog eşliğinde yapılmalıdır. Seratonin ve dopamini yükselten yağlı ve şekerli besinler yerine bunları yükseltici etkisi bulunan sağlıklı besinlerle yer değiştirilmeli.

Seratonin Kimsayalı Nasıl Artar?

B grubu vitaminleri, özellikle folik asit ve B 12, demir ve magnezyum seratonini arttırır.  Folik asit açısından en zengin yiyecekler fasulye, ıspanak, marul, brokoli ve avokadodur. B12 vitamini açısından zengin yiyecekler karaciğer, kırmızı et, balık eti ve kabuklu deniz ürünleridir. Demir açısından zengin yiyecekler kırmızı et, karaciğer, kuruyemişler, fasulye ve koyu yeşil yapraklı sebzelerdir. Magnezyum açısından zengin yiyecekler ise koyu yeşil yapraklı sebzeler, kuruyemişler, balık eti ve ay çekirdeğidir. Ayrıca spor yapmak ve stresi yönetmek seratonini artırır.

Dopamin Kimyasalı Nasıl Artar?

• Serotoninde olduğu gibi dopaminde de egzersiz yapmak çok önemlidir. Özellikle yarım saatten fazla süren egzersizlerde dopamin miktarı artar.
• Turunçgiller ve yeşil yapraklı sebzelerin tüketimi C vitamini açısından zengin olmaları nedeniyle dopamin seviyesini artırır.
• Şeker ve kolesterol seviyelerinin aşırı azalma veya artışı dopamin üretimini baskılamaktadır. Bu nedenle şeker ve kolestrol seviyelerinin sağlıklı sınırlarda tutulması önemlidir.
• Yaptığınızda size keyif veren, mutlu eden hobiler bulun. Sosyalleşin.